خودآزمايي درس 1 :
1. در درس ستايش خدا و پيغمبر بين كدام كلمات آزايه ي «سجع ديده مي شود؟ (مثال : تابنده و پاينده)
سجع همانندي كلمات در پايان دو جمله يا بيشتر است.
آفريننده اي است كه پرستيدن اوست سزاوار، دهنده اي است كه خواستن جز او نيست خوش گوار . هست كننده از نيست كننده از هستي
كلمات سجع در ساير عبارات درس :
خواري و سروري / زيبنده و درخورنده / گزيد و رسيد / باز پسين و پيشين / بندي و پندي / راه نماينده و آگاهاننده / ستوده و شنونده / بركار و خار
ادامه مطلب...
1-اي خداي مهربان و بخشنده ، اي كه از فضل و بخشش تو حاجت هر نيازمند برآورده مي شود، با بودن خدايي چون تو، شايسته نيست . كه بنده به ديگري روي آورد و از غير تو ياري بخواهد.
2- خدايا ، داشن اندك ما را كه همچون قطره اي از درياهاست. به درياهاي دانش بيكران خود متصل كن
ادامه مطلب...
به نام خدا مستمردرس : زبان فارسی (2) درس اول و دوم دبيرستان دكتر حسابي آبدانان
1- زبان یکی از توانایی های ذهن انسان است حال آن که .......... فقط ................. این توانایی است.
الف) نوشتار – نمود آوایی ب) گفتار – نمود حرکتی ج) نوشتار – نمود حرکتی د) گفتار – نمود آوایی
2- زبان شناسان معتقدند که در زبان به عنوان یک توانایی ذهنی ،هیچ گونه سهو یا خطایی وجود ندارد تنها در ............... سهو و خطا پدید آید.
الف) نوشتار ب) گفتار ج) گفتار و نوشتار د) هیچکدام
ادامه مطلب...
معني شعر رزم رستم وسهراب 2و1سال اول دبيرستان
1- اکنون داستان رزم رستم و سهراب را گوش کن . داستانهای دیگر را شنیدی این را هم گوش کن .
2- [ آن مهره ] را به او داد و گفت : این را نزد خودت نگهدار اگر روزگار به تو دختری داد ،
3- این مهره را با بخت نیکو و طالع روشن به گیسوی او بیاویز.
ادامه مطلب...
آن چه در سال قبل خواندیم:
حماسه یکی از انواع ادبی است که به شکل داستان و روایت دارای زمینه ی قهرمانی رنگ ملی و قومی است. هم چنین با سبکی فاخر که در آن حوادثی غیر عادی(فراتر از عادت) روی می دهد.
حماسه دو نوع است: 1. طبیعی 2. مصنوع
ادامه مطلب...
الف- زبان شناسی (4 نمره)
1 – تمایز زبان از گفتار چه کمکی به ما می کند؟5/
2 – خطاها و اشتباهاتی که در گفتار پدید می آید ناشی از چیست؟دو مورد بنویسید؟5/.
3 – چرا گوناگونی سبکی و لهجه ای به یگانگی زبان آسیب نمی رساند؟5/
4 – دو نمود مهم زبان را نام ببرید؟5/
ادامه مطلب...
سجع
آوردن کلماتی در پایان جمله های نثر که در وزن یا حرف یا حرف آخر یا هر دو ( وزن و حرف آخر ) با هم یکسان باشد .
نکته ۱ : سجع در کلامی دیده می شود که حداقل دو جمله باشد یا دو قسمت باشد .
نکته ۲ : سجع باعث آهنگین شدن نثر می شود به گونه ای که دو یا چند جمله را هماهنگ سازد .
نکته ۳ : سجع در نثر حکم فافیه در شعر را دارد .
نکته ۴ : اگر در پایان جمله ها کلمات تکراری وجود داشته باشد ، سجع پیش از آن می آید .
مثال : الهی اگر بهشت چون چشم و چراغ است بــی دیــدار تــو درد و داغ اســت
نکته ۵ : گاهی در جملات سجع ممکن است افعال به قرینه ی لفظی یا معنوی حذف شوند .
مثال ۱ : منت خدای را عـزووجل که طاعتـش موجب قـربت است و به شکر اندرش مزید نعمت . ( فعل « است » به قرینه ی لفظی حذف شده است . )
مثال ۲ : خـلاف راه صواب است و نقض رای اولـوالالباب « است » (حذف لفظی ) ذوالفقـار علی در نیـام ( باشد ) و زبان سعدی در کام « باشد » ( حذف معنوی ) .
توضیح : فعل « باشد » در دو جمله ی پایانی به قرینه ی معنوی حذف شده است .
توجه : به نثر مسجع ، نثر آهنگین نیز می گویند .
« انواع سجع »
الف ) سجع متوازن : آن است که کلمات سجع فقط در وزن اشتراک داشته دارند .
مثال : ملک بی دین باطل است و دین بی ملک ضایع .
توضیح : هر دو کلمه دارای هجای بلند می باشند لذا هم وزن اند .
مثال : طالب علم عزیز است و طالب مال ذلیل .
توضیح : دو کلمه ی « عزیز » و « ذلیل » دارای دو هجا ، یکی کوتاه و یکی کشیده هستند . لذا در وزن یکسانند .
ب ) سجع مطرف : آن است که کلمات سجع فقط در حرف یا حروف پایانی با هم اشتراک دارند .
مثال : محبت را غایت نیست از بهر آنکه محبوب را نهایت نیست .
توضیح : کلمه ی « غایت » دارای دو هجا و کلمه ی « نهایت » دارای سه هجا می باشد پس دو کلمه هم وزن نیستند بلکه فقط در حرف آخر مشترک اند .
ج ) سجع متوازی : به سجعی گفته می شود که کلمات سجع هم در حرف پایانی و هم در وزن یکسان می باشند .
مثال : باران رحمت بی حسابش همه را رسیده و خوان نعمت بی دریغش همه جا کشیده .
توجه : از آن جائیکه سجع متوازی ، زیباتر و خوش آهنگ تر است و در متون فارسی کاربرد بیشتری دارد . لذا شناخت این نوع سجع برای دانش آموزان عزیز با اهمّیّت تر می باشد .
نمونه هایی از آثار مسجع : اوّلین با سجع در مناجات نامه خواجه عبدالله انصاری ( قرن پنجم ) به کار گرفته شد و بعدها سعدی در « گلستان » ، جامی در « بهارستان » ، نصرالله منشی در « کلیله و دمنه » آن را به حد کمال خود رساندند . و در ادامه کسانی چون قائم مقام فراهانی در « منشئأت » و قاآنی در کتاب « پریشان » از آنها پیروی کردند .
شرحي كوتاه بر آرايه هاي ادبي
آرايه هاي ادبي به دو دسته تقسيم مي شود :
الف ) بدیع ب ) بیان
الف ) بدیع علمی است که به باز شناسی آرایه های لفظی و معنوی می پردازد .
بدیع بر دو نوع است : ۱- آرایه های لفظی ۲- آرایه های معنوی
آرایه های لفظی : یعنی زیبایی کلام که با لفظ انجام می شود .
آرایه های لفظی عبارتنداز : واج آرایی ، سجع ، ترصیع ، جناس ، قلب ، ملمع .
واج آرایی ( نغمه ی حروف )
ادامه مطلب...